Faiz Oranları, Kur ve Borsa Arasındaki İlişki

Faiz oranları ve kur; makroekonomik kapsamda yerel ve küresel ekonomiler üzerinde oldukça etkili enstrümanlardır. Diğer yandan borsa ise menkul kıymetler, emtialar, döviz, opsiyon sözleşmeleri ve vadeli işlemlerin halka açık bir şekilde alım – satım işlemlerinin yapıldığı bir piyasadır. Faiz ve borsa ilişkisi kurunda doğrudan etkilediği sarmal bir döngü olarak açıklanabilir. Borsa; yerel ve ekonomik göstergelerin tamamından etkilenmekte olan bir piyasadır. Bu ilişkilerin, ikili özelde ele alınması daha doğru bir yaklaşım olacaktır. Bu yazımızda kur borsa ve faiz arasındaki ilişkiyi detaylıca anlatmaya çalışacağız.

Faiz Oranları ve Borsa Arasındaki İlişki

Faiz ve borsa ilişkisi oldukça kuvvetlidir. İdeal bir piyasada; faiz arttığı zaman borsada işlem hacimleri ve özellikle de hisse senedi gibi araçların değerinde düşüş görülecektir. Diğer yandan, faiz düştüğü zaman borsada yükselme beklentisine girilir. Peki, faiz artarken borsanın düşmesinin nedenleri nelerdir?

Borsaya yatırım yapmak isteyen insanların amaçları uzun vadede kazanç sağlamak, gün içindeki hareketlerden gelir elde etmek ya da sahip olduğu birikimi enflasyona karşı korumak gibi bazı isteklerle açıklanabilir. Bu noktada faizin yüksek olduğunu düşünürsek; insanlar enflasyondan etkilenmemek ve kazanç sağlamak için mevduat hesaplarına yönelmeyi daha mantıklı bulmaktadır. Çünkü mevduat hesaplarında risk yoktur, kazanç bellidir. Diğer yandan borsada kazanmanın ve kazanılacak miktarın garantisi yoktur.

Borsa, riskli bir yatırım aracıdır. Yüksek faiz oranlarında özellikle de küçük yatırımcılar için en etkili paranın değerini koruma yöntemi faiz olacaktır. Dolayısıyla bu durumda borsaya olan ilgi azalacak ve bu da borsada düşüşlerin meydana gelmesine neden olacaktır.

Kur ve Borsa Arasındaki İlişki

Kur ve borsa ilişkisi aslına bakıldığı zaman iki farklı temele dayanmaktadır. Kurun faiz oranları üzerinde doğrudan etkisi bulunmakta dolayısıyla borsayı da etkilemektedir. Diğer yandan, kurun sektörel bazdaki etkileri de borsada değişimlere yol açmaktadır.

Kurun faiz üzerindeki etkileri konusuna bakarsak; merkez bankaları kur yükselmesi durumunda kendi para biriminin değerini korumak ve yatırımcı çekmek için faiz yükseltme yoluna gidecektir. Böylelikle; borsa da düşüşlerin görülmesi mümkündür. Fakat; emtialar bu durumun istisnasıdır. Kur yükseliyorsa ve buna cevap olarak faiz yükseltiliyorsa borsa da muhtemel olarak düşüş görülecektir. Emtialar ise dolar üzerinden fiyatlandırıldığı için artış görülmesi muhtemel olacaktır.

Kurun borsa üzerindeki etkilerinin bir boyutu da sektörel etkiler olarak açıklanmaktadır. Peki, nedir bu sektörel etkiler?

Örneğin ülkemizde teknoloji sektörü ağırlıklı olarak ithalata dayalıdır. Yani, yurt dışına bağlıdır. Bu durumda kur artışı beraberinde teknoloji sektöründe fiyatların artmasını getirecektir. Sonuç olarak insanların teknoloji ürünlerini satın alımları zorlaşacaktır. Bu durum hisse senetleri bazında düşünüldüğünde borsada yer alan teknoloji şirketlerine ait hisse senetlerinde düşüşe neden olacaktır.

Döviz kurlarının en çok etkilediği sektörlerden bir tanesi gyo sektörüdür. Çünkü döviz artınca döviz kurunda yaşanan yükselişi durdurmak için faiz artırımına gidilir. Faiz oranları artınca ev satışları yüksek kredi faizleri nedeniyle düşecektir. Bu da Gayrımenkul sektörünü olumsuz etkileyecektir. Dolayısı ile düşük faiz ve düşük kur ortamında GYO sektöründe canlanma tersi durumda ise daralma beklenecek ve hisse senedi fiyatlamaları bu durumdan etkilenecektir.