Borsada Fiili Dolaşım Nedir? Fiili Dolaşımın Hisse İçin Önemi

Hisse senedi yatırımı yapacakların göz önünde bulundurması gereken detaylardan biri de fiili dolaşım oranlarıdır. Bir şirkete yatırım yaparken fiili dolaşımdaki lot miktarı kontrol edilmelidir. Peki yatırım yaparken dikkat edilmesi gereken fiili dolaşım nedir? Borsada fiili dolaşımın önemi nedir? Hisse senetlerinin fiili dolaşımdaki payı hisseyi nasıl etkiler? Tüm bu detaylar ve daha fazlasına bu içerikte değindik.

Borsada Fiili Dolaşım Nedir?

Son dönemin en popüler borsa terimlerinin başında halka arz geliyor. Yeni yapılan halka arzlar ile beraber borsada fiili dolaşımın önemi de bir kez daha ortaya çıkmış oldu. Hisse senedinin halka arz edilen payları o hissenin fiili dolaşımdaki paylarını temsil ediyor. Yani hissenin borsada halka arz esnasında yapmış olduğu pay satışı olarak ifade edilebilir aslında. Ancak bu tanım sadece yeni halka arz olan hisseler için geçerli. Çünkü borsada işlem gören şirketler bedelli sermaye artırımı veya daha önce borsada işlem görmeyen payların borsada işlem görecek statüye çevrilmesi sonrası hisse senedinin fiili dolaşımdaki payı da artmış olur.

Kısaca toparlayacak olursak fiili dolaşım, hisse senedinin borsada alım-satıma konu edilebilecek olan kısmını ifade eder. Yani borsada işlem gören lot sayısı veya hissenin toplam hissesine oranını  ifade ettiği söylenebilir.

Fiili Dolaşım Oranı Kaç Olmalı?

Yatırımcılar borsada halka açık şirketlerde işlem yaparken fiili dolaşımdaki lot sayısına da dikkat ediyor. Bu anlamda fiili dolaşım oranının yüksek olması veya düşük olması hisse için ne ifade ediyor?

Son dönemde yapılan halka arzları kontrol ettiğimizde genellikle şirketler %25’lik bir oranla fiili dolaşıma pay sokuyor. Burada tabii SPK kriterleri devreye giriyor. Muhtemelen bir şirket ben şirketimin tamamını halka arz etmek istiyorum dese buna izin verilmeyecektir. Ancak borsada bakıldığında neredeyse tamamı halka arz olmuş şirketler vardır. Örnek vermek gerekirse, IHLAS, ADESE, CEMAS gibi şirketler yüksek halka açıklık oranları ile dikkat çeken şirketler arasındadır. IHLAS hisse senedinin fiili dolaşımdaki pay oranı %84, ADESE’nin %92, CEMAS hissesinde ise fiili dolaşımdaki pay oranı %94 küsürlerdedir.

Açıkçası fiili dolaşımdaki pay miktarının şu oranda olması lazım diye genel bir kanı yoktur. Yani şu kadar olsa iyi olur bu kadar olursa kötü olur denemez. Ancak %80 üzerinde fiili dolaşımda hissesi bulunan şirketler biraz sıkıntılı olabilir. Çünkü bunlar her fırsatı değerlendirerek yatırımcıların üzerine yeni lotlar sürmüş ve hissede satı baskısı oluşturmuş şirketler olabilir. Yani bunların patronları pek iyi niyetli olarak görülmezler. Yine de farklı nedenlerle fiili dolaşımdaki pay miktarı artan şirketler de olabilir. İlla hepsinin patronunu ve yönetimini art niyetli olarak tabir etmek doğru olmaz. Ancak bir şirketin fiili dolaşımdaki pay miktarının artması borsada işlem gören bir şirket için olumlu karşılanmaz. Ancak tamamen olumsuz bir durum olarak lanse etmekte doğru olmayacaktır. Çünkü burada nasıl, ne şekilde ve ne amaçla fiili dolaşımdaki pay miktarının artırıldığı önemli olacaktır.

Hissenin Fiili Dolaşımdaki Pay Miktarı Nasıl Artar?

Bir şirketin halka arz sonrasında fiili dolaşımdaki pay miktarının artması için şirketin sermaye artırımına gitmesi, patronun veya ortakların ellerinde tuttukları hisseleri borsada işlem gören statüye çevirmek için SPK’ya başvuru yapması gerekir. Bu başvurunun SPK tarafından onayı halinde şirketin halka açıklık oranı da fiili dolaşımdaki pay miktarı da artmış olacaktır.

Borsada Fiili Dolaşım Oranı Nasıl Düşer?

Bir hisse senedinin fiili dolaşımdaki pay miktarı borsada pek eşine rastlanır durum değildir. Ancak zaman zaman karşımıza çıkar. Yani fiili dolaşımdaki pay miktarının artması ile ilgili kap bildirimleri karşımıza çok daha fazla çıkmaktadır. Ancak bazı şirketlerde patronlar veya ortaklar daha fazla hisse senedi alarak bunları borsada işlem görmeyen tipe dönüştürebilir. Yani ellerinde tuttukları şirket paylarını borsada satma amacı olmayan bazı şirketler bu yol ile halka açıklık oranını ve fiili dolaşımdaki pay miktarını azaltma hakkına sahiptirler. Tabi bunun için SPK onayının da alınmış olması gereklidir.