Başabaş Noktası Nedir? Başabaş Analizi Nasıl Yapılır?

Satışı yapılan ürünler ya da sunulan hizmetler yatırımcı için illaki önemlidir ancak bunlardan daha önemlisi fiyatlama ve firmanın finansal yönetimidir. Çünkü alım satım işlerinde her daim önemli olan yapılan işin kâr getirmesidir. Kârı elde etmenin yolu da iyi bir fiyatlama sistemine ve finansal yönetime sahip olmaktan geçer. Bu yazımızda forex, borsa gibi finans piyasalarında sıklıkla kullanılan başabaş noktası nedir, başabaş analizi nasıl yapılır gibi soruları cevaplandıracağız.

Kârın ne zaman oluşmaya başlayacağı, kâr elde edebilmek için ne kadar bir satışa ihtiyaç olduğu gibi konulara yanıt bulmak, işletmelerin ileriyi görebilmeleri açısından son derece önemlidir. Bu anlamda da başabaş satış noktasının bulunduğu konumdan sonraki adımlarda gerçekleşen her satış şirketlerin hesabına kar olarak yansır.

Başabaş Noktası Nedir?

Başabaş noktası her işletme için büyük bir öneme sahiptir ve başlangıç noktası analizi her işletmede en fazla tartışılan konular arasında yer alır. Başabaş noktası; toplam satış rakamları ile toptan maliyet rakamlarının eşit olduğu durumdur. Bir diğer kullanım adı da kâra geçiş noktasıdır. Bu nokta üzerinde işletmelerde herhangi bir kâr ya da zarar bulunmaz. İşletme bu seviyede bütün giderlerini kendisi karşılar, ancak satışta yüksek rakamlara çıkmadığı müddetçe herhangi bir şekilde kâr edemez.

Başabaş Noktası Analizi Nedir?

Başabaş noktası işletmelerin giderlerinin tamamını karşılayacak olan hedefleri belirlemesi nedeni ile oldukça önemlidir. Başabaş analizi ile de şirketin bütün alım ve satım raporları incelenerek detaylı bir rapor oluşturulur ve şirketin ne zaman kâra geçeceğine ilişkin değerlendirmeler ortaya çıkar. Başabaş noktası analizi yapmadan direk alım satım işlemlerini uygulayan işletmeler, kâr elde etmek için gerekli olacak kritik finans hedeflerine sahip olamayacakları için geleceğe yönelik bilinçli hareket edemez.

Başabaş noktası analizi ile stratejik anlamda geliştirilecek hedefler daha isabetli olur ve daha dengeli bir fiyat çalışması yapılabilir. Şirketlerde finans anlamında istenilen sonuçlara ulaşabilmesi ve kârlılık oranının artırılabilmesi için başabaş noktası analizi oldukça önemlidir.

Başabaş Noktası Formülü

Başabaş noktası birçok formül ile kolayca hesaplanabilir. Şirketlerin finans birimleri bu hesaplama tabloları ile şirketlerin belirli dönemler içerisinde elde ettikleri kâr ve zarar oranını kolay bir şekilde hesaplayabilir.

•  İşletmenin kâr oranı üzerinden yapılacak hesap için gerekli olan başabaş noktası formülü;

Kâr = Satış – Gider

Kâr = Satış -(Sabit gider + Değişken gider)

Kâr = (Satış- Değişken gider) – Sabit gider

Kullanılan bu formül ile başabaş noktasında doğru sonuçlar elde edebilmek için mutlaka satış noktası cinsi ile formül hazırlamak gerekir. Bundaki temel mantık ise başabaş noktasının temelde kârın henüz olmadığı başlangıç noktasında bulunan faaliyet hacmini temsil etmesidir.

•  Kâr oranının sıfır olduğu durumlarda yapılacak olan başabaş noktası formülü;

Kâr = Miktar x (Birim fiyatlar – Değişken gider birimi) – Sabit giderler

Formüle göre birim fiyat ile değişken giderler arasındaki fark katkı payı olarak adlandırılır. Yani Başabaş noktası = Sabit giderler / Katkı payı olarak da düşünülebilir. Başabaş noktasının ayrıntılı hesaplamasına buradan ulaşabilirsiniz.

Başabaş Noktası Hesaplamaları Nerelerde Kullanılır?

Başabaş noktası analizi ve başabaş noktası hesaplamaları finansal alanda alınacak kararları belirler. Başabaş noktası hesaplamaları;

•  İşletmede zarar elde etmemek için gerekli olacak hedefleri belirleme,
•  Firmanın ileri düzeylerde izleyeceği üretim ve fiyat politikalarının detaylı belirlenmesi,
•  En kısa sürede en kârlı işlerin nasıl yapılabileceğine ilişkin öngörülen senaryoların hazırlanması,

l Sabit gider miktarı, yatırım ile satış fiyatlarının birbirleri ile olan ilişkileri gibi işletmeye ait önemli stratejilerin belirlenmesi gibi alanlarda tercih edilen hesaplamalardır. Bir şirketi ayakta tutan temel amacın kâr olduğu düşünüldüğünde, bu kâra ulaşmanın ana yolunun da başabaş noktası analizleri ve hesaplamaları olduğu sonucu ortaya çıkar.