Her ülke, kurum veya hükümetinin sahip olduğu bir gelir ve gider bulunmak ile birlikte bu gelir/giderlerin toplam hesaplaması bütçeyi ifade eder. Normal anlamda da bütçe; bir devlet, kuruluş veya hükümetin belirli bir süre sonrası için tasarladığı gelir ve giderin toplamını ifade etmektedir. Bütçe açığı yani mali açık da elbette ki hazırlanan bir bütçe ile ilgili bir dengesizlikten dolayı ortaya çıkmaktadır.
Bu Makalede Bulabilecekleriniz
Bütçe Açığı Nedir?
Bir diğer ismi ile mali açık olarak adlandırılan bu kavram, bir devletin yani hükümetin sahip olduğu alacakları yani geliri ve giderleri yani harcamalar arasındaki farkı ifade etmektedir. Yani hükümet vergiler ve dış sermaye gibi gelirler ile birlikte bir kazanç sağlarken, masraflarda da verdiği hizmetler gibi noktalarda bir gider ortaya çıkarmaktadır. Bu gelirler ve giderler önceden hesaplandığı için birbirlerine denk olmalıdır. Ancak planlanan bütçe dönemi sonrasında bu noktada bir farklılık ortaya çıkarsa, işte buna bütçe açığı adı verilir.
Mali açık genellikle harcamaların gelirlerden fazla olması ile ortaya çıkar. Bu farkın hesaplanmasında da mutlaka Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) yüzdesi ile bir sonuç ortaya çıkarılırken, mali açık her seferinde daha yüksek bir şekilde tekrarlandığında da hükümetin elde edilecek gelirin çok daha ötesinde harcamalar yaptığı görülebilir.
Temel olarak ifade edildiği üzere bütçe açığı toplam gelirin toplam harcamadan farkını ifade ederken, harcamalar geliri aşmamalıdır. Çünkü bu durumda ülke bütçesi zararı uğrarken, sonuç olarak hem hükümet hem devlet hem de halk zarar ile karşılaşacaktır.
Bütçe Gelirleri Ve Giderleri Nelerdir?
Bütçeye gelir getiren kaynaklar ikiye ayrılmakta birlikte vergi gelirleri ve vergi dışındaki sermaye gelirleri bu toplama oluşturmaktadır. İlk olarak vergi sayesinde elde edilen gelirlere bakılırsa, bu gelirler makbuzlar sayesinde ortaya çıkar. Yani kurumlar vergisi, gelir vergileri, birlikler ve kurumların getirdiği görevlerin sonucunda elde edilen vergiler, mal ve hizmet vergileri gibi gelirler bulunmaktadır.
Hükümetin vergi dışındaki sermaye gelirlerine bakıldığında da faiz sonucu elde edilen gelirler, hibeler sonucunda elde edilen gelirler, temettüler, karlar, bölgelerden gelen farklı gelirler ve dış ülkelerden alınan gelirler gibi noktalar yer alır.
Gelirler karşılığında hükümetin giderlerine bakıldığında da gelirlerin oluşturduğu giderler, sermaye artırımı yapılması, faiz ödemeleri gerçekleştirilmesi, sermaye varlıklarının oluşturulması gibi birçok farklı noktada hükümet harcamalar gerçekleştirir.
Bütçe Açığı Nasıl Hesaplanır?
Mali açık hesaplamasının gerçekleştirilmesi için net olarak bir formül kullanılır. Aslında bu formül çok pratik bir yapıya sahip olmakla birlikte
Bütçe Açığı = (Devletin Toplam Harcamaları) – (Devletin Toplam Geliri)
Şeklinde kullanılmaktadır. Bu hesaplamaya göre belirtildiği şekilde her yıl öncesinde bir sonraki yıl için planlanan mali yıl programına bağlı olarak, eğer toplam harcamalar toplam değeri aşarsa, mali açık ortaya çıkar. Bu mali açık, Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH) yüzdesi olarak ifade edilir.
Bazı mali politikalarda devlet; çiftçi ve yoksul için ya da güçsüz kesimler için yardımlar gerçekleştirirken ve istihdam sağlarken, daha fazla harcamalar yapabilir. Bazen yeni limanlar, havaalanları, stadyumlar veya toplu konutlar gibi harcamalar sağlanarak, daha yüksek harcamalar gerçekleştirilse de bu mali açık ilerleyen vadede ekonomi için iyi sonuçlar doğurabilir.
Bütçe açığı ile karşılaşılması sonrasında genellikle devlet halkın kullanımına açtığı yeni para imkanlarıyla bu mali açığı karşılamaya çalışır. Aslında bu açıdan bakıldığında da hükümetler planlanmış bir mali yıl içerisindeki mali açığı önceden kapatmak için o yıl yapılacak borçlanmayı da hesaba katarlar. Bu hesaplamada da iç borçlar ve dış borçlar ayrı yer alabilir.
Bir yanıt yazın