Yabancı Sermaye Nedir? Türkiye’de En Çok Yatırımı Olan Ülkeler

Ekonomi olgusunun en temel unsurlarının başında hatta olmazsa olmaz olan olgusu kapital olarak da adlandırılan ve başlı başına bir uzmanlık gerektiren sermaye olgusudur. Kapitalizmin olmazsa olmaz olgusu olan sermaye de kendi içinde ülkeler bazında çeşitlilik gösterir. Yerli yani bir ülkenin kendi vatandaşlarının kendi topraklarında yaptığı yatırımlar olduğu gibi bir de çok daha başka bir alan olan yabancı sermaye kavramı vardır. Biz de bu yazıda bu konuya çok farklı yönleri ile bakarak bilgiler vereceğiz. Öncelikli olarak çok farklı noktalardan bakarak yabancı sermaye sorusunun yanıtını vereceğiz. Bunun akabinde ülkemize yatırım yapan ülkeler, şirketler hakkında bilgiler vereceğiz. Bunun akabinde de ülkemize yatırım yapmanın avantajları ve dezavantajları hakkında bilgiler vereceğiz. Dilerseniz hemen başlayacağız.

Yabancı Sermaye Nedir?

İşin alfabesinden başlayarak yabancı sermaye nedir sorusunun yanıtını vermek gerekir en anlaşılır biçimde şu şekilde bir açıklama yapılabilir. Kendi ülkesi dışında bir başka ülkeye yapılan yatırımlara yabancı sermaye yatırımları denilir. Bu kavram kendi içinde iki ana başlık altında yer alır. Bunlardan ilki bir başka yazının konusu olan dolaylı yabancı yatırımlarıdır. Bu konu ana hatları ile açıklamak gerekir ise fon alımı gibi hisse senedi alımı gibi yöntemler ile bir ülkeye yapılan yatırımlardır.

Kısaca DYY adı verilen doğrudan yabancı yatırımı ise bazı durumlarda bir Türk firması ile ortaklık kurarak ülkemize yapılan yatırımlardır. Fabrika açma, banka açma, gayrimenkul alımı gibi çalışmalar doğrudan yabancı sermaye yatırımıdır. Bugün buna verilecek olan en güzel örneklerden bir tanesi Brisa’dır.

Brisa yabancı sermaye ile Sabancı Holding ortaklığı ile kurulan bir firmadır. Benzer bir durum Philsa için de geçerlidir. Amerika Birleşik Devletleri Sigara şirketi ile yine Sabancı Holding tarafından yapılan ortaklık yapılarak kurulan bir şirkettir. Bu örnekler çoğaltılabilir. Kısaca yabancı sermaye nedir sorusuna verilebilecek olan yanıt bu şekildedir.

Türkiye’de En Çok Yatırım Yapmış Olan Ülkeler Hangileri?

Yabancı sermaye konusunda üstte bu bilgileri verdikten sonra şimdi de Türkiye’de en çok yapmış olan ülkeler hakkında bilgi vermek gerekir ise şu bilgiler verilebilir: Türkiye’ye en fazla yatırım yapan ilk on ülke arasında şu ülkeler vardır: Katarlılar, Birleşik Arap Emirlikleri, Hollanda, Fransa, İspanya Lüksemburg, İngiltere, Belçika ve Azerbaycan yer almaktadır. Bu ülkeler ülkemizde, enerji, bankacılık, sigorta, gıda, otomotiv, petrokimya gibi pek çok alanda yatırım gerçekleştiren ülkelerdir.

Bu noktadan yola çıkarak şimdi de ülkemize yatırım yapan en çok yatırım yapan yabancı sermaye şirketleri hakkında bilgi vermek gerekir ise son beş yıl esas alınarak şu bilgiler net bir biçimde verilebilir. Hollanda bazı pek çok firma ülkemize yatırım yapmış durumdadır. Katarlılar bankacılık sektörüne girmiş durumdadır. İspanya’da BBVA bankacılık kuruluşu ile ülkemize giren firmalar arasındadır. ; CNH Österreich GMBH, FCA Italy S.P.A, Heiderbergcement AG de ülkemize yatırım yapan yabancı kuruluşlardır. Elbette bunlar dışında da ülkemize olan pek çok yabancı sermaye vardır.

Özellikle Arapların ülkemizde çok önemli bir biçimde Yalova ve Karadeniz gayrimenkul alımları devam etmektedir. İngilizler de gayrimenkul yatırımı olarak Fethiye ve civarını tercih etmektedir.

Yabancı Sermaye Hangi Durumlarda Giriş Yapar?

Peki ama yabancı sermaye neden ülkemize geliyor ve böylesi yatırımlar yapıyor derseniz ona da verilebilecek olan yanıtlar şu şekilde sıralanabilir:

• Öncelikli olarak ifade etmek gerekir ise ülkemiz tüm yabancı sermaye kuruluşları için tam anlamı ile bir cennettir. Çünkü Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti yabancı firmalara ve ülkelere yatırım konusunda çok ciddi kolaylıklar ve teşvikler sağlamaktadır. Bu da yabancı sermayenin ülkemize giriş yapması için başlı başına önemli bir faktördür. Vergilerin düşük olması da son derece ciddi bir avantajdır.
• Bir diğer neden emek gücüdür. Ülkemizde genç nüfus fazla olduğu ve gelişmiş olan ülkelere göre işsizlik çok daha fazla olduğu için çok daha uygun fiyatlar ile genç nesili çalıştırmak özellikle ağır sanayide rahatlıkla mümkün olmaktadır.
• Ülkemizin alt yapısı da son derece iyi olduğu ve buna paralel olarak ulaşım olanaklarının kolay olması ülkemize yatırım yapılmasını sağlayan koşullar arasında gelmektedir. Ülkemizde alt yapı son derece güçlü olduğu için yapılan yatırımlarda hiçbir zaman sorun yaşanmaz.
• Ülkemizin Avrupa’nın enerji koridoru olması ve buna paralel olarak ülkemizin coğrafi konumu değişen dünya düzeni içinde yatırım yapılmasını son derece etkin bir hale gelmektedir. Ülkemiz son derece jeopolitik bir konumda olduğu için yatırım yapmak her anlamda avantajlıdır.
• Ülkemizde tarım ve tekstil alt yapısının güçlü olması da yatırım yapılmasını etkin hale getirmektedir.
• İç pazarda arz talep meselesine bağlı olarak da yabancı sermaye ülkemize yatırım yapmaktadır.

Sonuçta her açıdan ülkemize yatırım yapmak son derece kazançlıdır.

Yabancı Sermayenin Gelmek İstemediği Durumlar Nelerdir?

Hangi hallerde ülkemize yabancı sermaye gelmez sorusuna verilebilecek olan yanıt ise şöyledir: Öncelikle yaşanan savaşlar ülkemize yapılacak olan yatırımları durdurur. Keza ekonomik kriz ve buhran durumları da yabancı sermayenin gelmek istemediği durumlar arasındadır.

Ülkemizde yaşanan deprem, salgın gibi durumlar da bir diğer faktördür. Siyasi anlamda yaşanan krizler ülkemize yapılacak yabancı yatırımları durduran faktörlerdir. Yabancı sermayeye bir nedenden ötürü ambargo konulması da süreci olumsuz etkiler ve yabancı sermaye ülkemize gelemez.

Yabancı sermayenin Türkiye’ye girişi son yıllarda azalmıştır. Bunun nedenlerini maddeler halinde sıralayacak olur isek;

• Aşırı oynak döviz kuru fiyatları ve TL’de aşırı değer kaybı
• Pandemi şartları nedeniyle alınan önlemler
• Son dönemde artan siyasi, jeopolitik ve konjonktürel riskler

Bu ve benzeri nedenlerle Türkiye son dönemde yabancı yatırımcı çekmekte zorlanmakta. Yabancı sermaye çekebilmek için Bakan Nebati, yurt dışında bir dizi görüşmeler yapmakta. Buna karşın henüz istenilen sonuçlar alınabilmiş değil. Tabi yanı başımızda Rusya-Ukrayna savaşının çıkması da bu durumda etkin bir rol oynuyor diyebiliriz.