Borsada Tahtacı Kimdir? Tahta Yapıcı Nedir, Nasıl Para Kazanır?

Borsada ilk işlemler 1986 tarihinde gerçekleşti. 5 Nisan 2013 tarihinde ise Borsa İstanbul adını aldı ve büyük teknolojik atılımlar gerçekleşti. İlk zamanlarda borsada işlemler tahtalara yazılarak yapılırdı. İşte bu alım-satım emirlerinin yazıldığı tahtalar, tahta yapıcılar ile ilgili merak edilenleri bu yazımızda ayrıntılarıyla açıkladık. Borsada tahtacı kimdir, tahta yapıcı ne demektir? Yatırımcılar için önemli olan bu kavramların detaylarına gelin birlikte bakalım.

Borsada Tahtacı Nedir?

IMKB adı ile işlemlerin geçtiği borsada 2013 yılından sonra isim değişikliği oldu. Bu değişiklikten sonra Borsa İstanbul ismiyle işlemlere devam edildi. Daha önce borsada yatırımcılar işlem yapmak için tahtaya emir yazdırırlardı. Hem alıcılar hem de satıcılar emirlerini iletir ve tahtalara emirler yazılırdı. Bu neenle hise tahtası, tahtacısı gibi terimler ortaya çıkmıştı. Yıllar öncesinin tahtası şu an günümüzde emirlerin görüntülendiği emir listesi veya derinlik listesi olarak ifade edilebilir.

Yıllar önce borsada kullanılan tahtacı ifadesiyle şimdiki tahtacı ifadesi aynı değildir. Önceleri, borsada tahtacı, alıcı ve satıcıların emirlerini bir araya getirerek, fiyatların belirlenmesine yardımcı olanlardı. Tahtacılar, borsada gerçekleşen alım satım işlemlerini düzenleyen ve sistemi dengeleyen önemli aktörlerden biriydi.

Tahtacılar, alıcı ve satıcıların bir araya gelmesini sağlamak amacıyla borsa platformlarında görev yaparlardı. Emir tablosu üzerinden gelen alım ve satım emirlerini eşleştirir, böylece borsada oluşan fiyat hareketlerine katkıda bulunurlardı. Bu süreç, piyasa likiditesini artırmaya yönelik önemli bir rol oynar ve yatırımcıların emirlerini daha hızlı ve etkili bir şekilde gerçekleştirmelerine olanak tanırdı.

Şimdi ise durum biraz farklı. İşlerin dijitale geçmesi sonrası tahtacı kelimesinin temsil ettikleri de değişti. Artık tahtacı hisse senedi fiyatını etkileyen, hissede yüksek pay sahibi olan kişilere söyleniyor. Yani başkalarının emirlerini tahtaya yazan değil artık hisseye yön verebilcek potansiyele sahip balina lakaplı yatırımcılara deniliyor tahtacı.

Toparlamak gerekirse günümüzde tahtacı şirketin halka açık lot miktarında önemli bir pay sahibi olmaktadır. Haber akışları, şirketin kap haberleri gibi faktörleri kullanarak fiyatlamalara etki edebilmektedir. Yine tahtacılar hisse senedi fiyatlarını aşağı veya yukarı yönlü götürme potansiyeline sahip olarak görülmektedir. Tabi şirket patronu veya yönetimi buna izin verdiği sürece diye de not düşmekte fayda var.

Borsada Tahta Yapıcı Kimdir?

Tahta yapıcılar, borsada tahtacı olarak da adlandırılır. Yani tahtacı ile tahta yapıcı aynı kişilerdir. Tahtayı yapan anlamına gelen bu ifade hisse senedine yön veren, hisse fiyatını belirleyen kişi anlamına da gelmektedir. Tahta yapıcı bir hissede tek bir kişi olabileceği gibi birden fazla kşi de olabilir. Bazen aynı hissede birden fazla tahta yapıcı grup olarak hareket edebilir, bazense ters düşebilirler. Bu durumda sert fiyat hareketleri yaşanma ihtimali de oluşmaktadır.

Tahtacı Nasıl Para Kazanır?

Tahta yapıcıların elindeki paranın miktarı çok büyüktür. Bazen tek kişi bazense bir grup hisse senedinde tahtacı olabilir. Ellerindeki fon miktarı çok büyük olduğundan hissede istedikleri fiyatlamaları çoğu zaman oluşturabilmektedirler.

Bazen patronlarla veya şirket yönetimleriyle anlaşarak hisse senedini yukarı süren tahtacılar şirketin de haber akışlarıyla desteklemesiyle hisselerin aşırı fiyat yükseltmesinde önemli pay sahibi olurlar. Hisse fiyatı yükselişe geçtiğinde de ellerindeki hisseleri satarak karlarını realize ederler. Bu satışların büyüklükleri yüksek olduğundan gelen satışlar ky tarafında da korkuya neden olmaktadır. Satışların diğer satışları tetiklemesiyle birlikte yükselirken olduğu gibi düşerken de aşırı fiyat hareketlerine neden olabilirler. Bu işlemleri gerçekleştiren tahtacılar yüksek kazanç sağlarken küçük yatırımcıların aşırı zarar etmelerine neden olabilirler. Bu nedenle yatırımcıların hisse senedi tercihi yaparken tahta yapıcısını, şirket patronunu, önceki yıllardaki fiyat hareketlerini yakından takip etmeyi ihmal etmeliler. Aksi halde büyük bir cenderenin içine düşme ihtimali olabilir.

Borsa İstanbul’da işlem gören hisselerin büyük bölümünde tahta yapıcı mevcuttur. Bazı şirketlerin hisselerinde tahta yapıcılar patronların tutumları nedeniyle barınamaz. Bu tarz hisselerde ise tahta yapıcı genellikle şirketin patronları veya patronla bağlantılı ekipler olabilmektedir. Borsada 2024 yılı için beklentiler pozitif. Bu yıl piyasada genel beklentilere, uzmanların ve analistlerin beklentilerine borsa 2024’te kazandırır mı başlığından bakabilirsiniz.